Koji su klinički znakovi gubitka kose?
Kako se definiše pojava gubitka kosa?
J-F. M.: Ne postoji jedna pojava gubitka kose, već niz različitih pojava. Bez ulaženja u previše detalja, možemo reći da postoje dve glavne uobičajene vrste alopecije. Androgena alopecija je najčešći oblik alopecije sa kojim se tokom života suoči više od polovine muškaraca, a pogađa i žene nakon menopauze. Zapravo se radi o smanjenju veličine folikula dlake, a ne o njenom potpunom gubitku. Drugi česti oblik alopecije, kod kojeg se gubitak kose naziva efluvijum, predstavlja značajan, iznenadan i difuzan gubitak kose. Ova vrsta alopecije uključuje telogeni i anageni efluvijum. Telogeni efluvijum ubrzava prirodnu fazu gubitka kose, dok anageni efluvijum prerano prekida fazu rasta kose.
Da li se razlikuju klinički znakovi povezani sa gubitkom kose zavisno od uzroka (ako je uzrok hormonalni, promena godišnjih doba itd.)?
J-F. M.: Da, postoje značajne razlike između različitih vrsta alopecije.
Kod pacijenata sa androgenom alopecijom (gubitak kose povezan sa muškim hormonima) dolazi do sporog i progresivnog gubitka u gustini kose na zahvaćenim područjima vlasišta koji se razlikuju kod muškaraca i žena.
Kod teškog oblika alopecije, poznatog i kao alopecia areata, postoje znakovi lokalizovane upale vlasišta, a kosa ispada u pramenovima prečnika nekoliko centimetara, što se može proširiti i na celo vlasište.
Konačno, kod difuzne alopecije, bilo da je reč o anagenom ili telogenom efluvijumu, kosa ravnomerno ispada iz celog vlasišta. Ovu vrstu gubitka kose često uzrokuju nedostatak hranljivih materija, stres, nuspojava leka, hormonalni poremećaj i, u manjoj meri, promena godišnjih doba.
Da li su klinički znakovi povezani sa gubitkom kose isti kod muškaraca i žena?
J-F. M.: Kada je reč o androgenoj alopeciji, klinički znakovi se razlikuju kod muškaraca i žena. Muškarcima se gustina kose smanjuje na temenu (vrh lobanje) i čeonim režnjevima, dok ženama kosa ispada uglavnom na vrhu lobanje i temenu. Međutim, kod difuzne alopecije vrste anagenog ili telogenog efluvijuma, klinički znakovi su istu i kod muškaraca i kod žena. Valja napomenuti da su žene sklonije telogenom efluvijumu jer postoji veća verojatnoća da im nedostaje hranljivih materija (na primer, gvožđa i cinka), a i samo žene mogu biti trudne i doživeti hormonalne promene koje s tim dolaze – i pre i nakon porođaja!
Šta nam je sve dostupno za dijagnostifikovanje gubitka kose?
J-F. M.: Opseg i težinu alopecije možemo proceniti pomoću Hamiltonove klasifikacije za muškarce i Ludwigove klasifikacije za žene. Za detaljniju analizu se upotrebljavaju fotografske metode, posebno fototrihogram.
Ovde je obrijano malo područje pacijentovog vlasišta (oko 2 cm2). Ovo područje se fotografiše, a zatim se, dva dana kasnije, snimi još jedna fotografija istog područja. Upoređivanjem dveju fotografija možemo uspostaviti razliku između broja dlačica koje su počele da rastu i onih koje nisu.
Kosa koja ponovno izraste je, dakle, u fazi rasta (anagenoj fazi), a kosa koja ne izraste ponovno je u telogenoj fazi, odnosno u fazi mirovanja pre nego što prirodno otpadne.
Zahvaljujući tehnici fototrihograma, možemo precizno odrediti razliku između ove dve faze, opseg gubitka kose, potencijal za ponovni rast kose, moguću deregulaciju faza ciklusa rasta kose ili minijaturizaciju folikula dlake.
Ovakav pregled nam takođe omogućuje određivanje raspona pramenova kose. Sada je poznato da je velika razlika u rasponu kose na vlasištu sinonim za povećani rizik od smanjenja gustine kose koje dolazi sa godinama. Preciznije fotografske tehnike mogu takođe otkriti znakove upale koja okružuje folikule dlake (poznate kao obojeni peripilarni znakovi), što može ukazivati na androgenu alopeciju.
Za najbolje moguće lečenje dermatolog će uz ove preglede zatražiti i ispunjavanje upitnika o ličnoj i porodičnoj anamnezi pacijenta, kao i njegov načinu života kako bi potencijalno otkrio nedostatke hranjivih materija ili prekomerni stres.
Scalp & hair
Clinic